Pallas moet nieuw verbeterplan doorlopen voordat kernreactor-bouw mag starten

Nadat de Tweede Kamer de bouw van de Pallas kernreactor als groot project heeft aangemerkt, gaat de Kamer de voorgenomen bouw van de kernreactor in Petten ook strakker volgen. In dat kader beantwoorde minister Agema (VWS) Kamer vragen na het NRC-artikel over het drama in de duinen. Uit de antwoorden, vorige week, blijkt dat de gate review, die NRG-Pallas succesvol moet doorlopen voordat de bouw echt kan beginnen, langer duurt. Na de eerste review is (opnieuw) een verbeterplan opgezet wat komend kwartaal wordt beoordeeld. De Auditdient Rijk is ondertussen ook aangehaakt.

Nu de Tweede Kamer de bouw van de Pallas reactor als 'groot project' heeft aangemerkt, zijn de Kamerleden Thiadens (PVV), Van den Hil (VVD) en Krul (CDA), begonnen als rapporteur. Zij moeten de vaste VWS-Kamercommissie op hoogte houden van de ontwikkelingen rondom het Pallas-miljardenproject. Dat Pallas geen gelopen race is, blijkt wel uit het de uitgebreide NRC reconstructie van vorige maand, waaruit bleek dat de fusiepartners NRG en Pallas elkaar het licht in de ogen niet gunden, het Argentijnse INVAP 257 miljoen euro ontving terwijl er nog geen overeenstemming is over het ontwerp, en de rekening voor de belastingbetaler nog altijd oploopt.

De reactie van minister Agema (PVV): Ik heb kennisgenomen van het artikel in het NRC van zaterdag 8 februari. Het Ministerie van VWS en NRG PALLAS zijn voorafgaande aan de publicatie in de gelegenheid gesteld om het artikel op feitelijke onjuistheden te checken en te corrigeren.

De rapporteurs vroegen ook om de stand van zaken van de uit te voeren gate review die in het laatste kwartaal van vorig jaar was gepland. Minister Agema:

NRG PALLAS mag pas starten met de bouw van de reactor, nadat de gate review succesvol doorlopen is en de Minister van VWS op basis van de gate review besluit dat starten met de bouw opportuun is. Het doel van de gate review is om onafhankelijk extern advies te verkrijgen over de kwaliteit en gereedheid van de programmaorganisaties van NRG PALLAS en VWS die betrokken zijn bij het PALLAS-reactor project en hun vermogen om de bouwfase van het PALLAS-project te beheren en beheersen. Er wordt daarom gewerkt met een extern en onafhankelijk gate review team dat bestaat uit ervaren projectdirecteuren en managers van binnen en buiten de rijksoverheid. De opzet van de gate review is uitgewerkt langs de standaard werkwijze en richtlijnen die Rijkswaterstaat hanteert voor het uitvoeren van gate reviews.
In november 2024 heeft het gate review team interviews gehouden, waarna het team in februari 2025 haar rapport met bevindingen en aanbevelingen heeft opgemaakt. Op basis hiervan hebben VWS en NRG PALLAS in gezamenlijkheid een verbeterplan opgesteld. Naar verwachting zal het gate review team begin tweede kwartaal gevraagd worden om een eindoordeel en advies.
Na het afronden van de gate review zal in de daaropvolgende voortgangsrapportage aan uw Kamer alle aanbevelingen en eind- oordelen van het gate review team gedeeld worden met uw Kamer.

Volgers van het Pallas-dossier komt dat bekend voor, want dit is dan verbeterplan nummer zoveel: Drie jaar geleden werd al gewerkt aan Pallas 2.0, nadat uit een technische analyse duidelijk werd dat de Pallas weinig grip heeft op de het werk en de kwaliteit van INVAP, haar Argentijnse bouwer.

Ondertussen denk VWS dat de race al is gelopen en is aan het afschalen. De programmadirectie Medische Isotopen van VWS, die was opgericht om de beschikbaarheid, toegankelijkheid en betaalbaarheid van medische isotopen te waarborgen, wordt afgebouwd en gaat zich nu nog uitsluitend met Pallas bezighouden en directeur Marieke Dok vertrekt volgende week naar het ministerie van Defensie.

NRG-Pallas zijn wel alvast de beer aan het verkopen voordat de huid is geschoten: Vorige week het bericht dat de Pettense kernreactor voor 'Medische isotopen' bij wijze van experiment splitstof voor de Amerikaanse Kairos SMR zal gaan bestralen.

Verkenning in Overijssel: kerncentrales nog heel ver weg

Vandaag verscheen een rapport in opdracht van Gedeputeerde Staten van Overijssel over de mogelijkheden van kernenergie in de provincie Overijssel. Het rapport: “Verkennend onderzoek naar kleinschalige kernenergie in Overijssel; Toepassing, beleidsruimte en suggesties vervolgproces” werd geschreven door Thomas Hoppe en Frans Coenen van programma Governance and Technology for Sustainability van de Universiteit Twente. In het rapport nemen de auteurs het standpunt over van minister KGG Hermans, dat SMRs er niet eerder kunnen zijn dan 2040. Merkwaardig dus, zo merkt een Tubantia-journalist ook op, dat in de begeleidende brief van GS aan Provinciale Staten staat dat “de eerste operationele SMR in Overijssel op zijn vroegst na 2035 in gebruik zou kunnen worden genomen”.
Duidelijk is dat zelfs vóór er een beslissing wordt genomen, nog heel wat water door het Twentekanaal zal stromen.

In tegenstelling tot het net verschenen rapport over de Provincie Gelderland, wijst dit onderzoek officieel geen potentiële gebieden aan die geschikt zouden zijn als locatie voor kleine kerncentrales. Het is, zoals de titel ook al aangeeft, een verkennend onderzoek over de toepassing en beleidsruimte ten opzichte van SMRs en suggesties voor vervolgstappen. Maar onofficieel wordt er wel gepraat over locaties: “Uit de interviews blijkt dat er behoefte is om het sociale draagvlak op mogelijke locaties te peilen, bijvoorbeeld op bedrijventerreinen als Hessepoort, of Haventerrein Twenthekanaal, of per cluster: in Hengelo, Zwolle, Hessenweg, of Almelo (uit Energievisie). -> Daar kan de volgende vraag voor worden geformuleerd: Wat is het sociale draagvlak voor realisatie van een SMR op een concrete locatie in Overijssel (bijvoorbeeld Hengelo, Zwolle, Hessenweg, en/of Almelo).”
Draagvlak? Uit een onderzoek hoe gedacht wordt over verschillende vormen van energie-opwekking, konden inwoners van Overijssel vorig jaar voorkeuren opgeven. De meest gekozen volgorde was: zonnevelden op één, gevolgd door windturbines, biomassa en tot slot SMR’s. Kernenergie dus als minst favoriete methode

De auteurs concluderen: “Bij de concrete inpassing van een SMR spelen provinciale beleidsbeslissingen een rol. De provincie Overijssel heeft nog geen specifiek beleid of regelgeving met betrekking tot nucleaire energie. In de concept Energievisie zijn SMR's opgenomen als een van de mogelijke technieken om zelfvoorzienend te worden na 2050. Provincies hebben echter vooralsnog geen formele taak in het realiseren van kleinschalige kernenergie, anders dan de aspecten van kernenergie die raken aan hun wettelijke en bestaande afspraken.”
Maar wanneer dan? “Wanneer de doorlooptijd voor vergunningverlening en bouw tot ingebruikname samen genomen wordt, kan uitgegaan worden van tenminste ongeveer veertien jaar indien assemblage niet sneller gaat dan bij een conventionele generatie III-kerncentrale.”

Achterin het rapport een lijst met geïnterviewden: wat opvalt is dat van nucleaire industrie of uitgesproken nucleaire lobby-groepen (dus met economische afhankelijkheid van kernenergie: KERMIT, Urenco en de PVV-Atoomcooperatie) in totaal zes(!) personen zijn gesproken. Van ten opzichte van kerncentrales kritische organisaties precies één: Natuur en Milieu Overijssel.

Het Amerikaanse Institute for Energy Economics and Financial Analysis (IEEFA) vatte het minder dan een jaar geleden zo samen: "Finally, it is vital that this debate consider the opportunity costs associated with the SMR push. The dollars invested in SMRs will not be available for use in building out a wind, solar and battery storage resource base. These carbon-free and lower-cost technologies are available today and can push the transition from fossil fuels forward significantly in the coming10 years—years when SMRs will still be looking for licensing approval and construction funding."

Kortom: Focus energietransitie op kosten en snelheid is einde van optie kernenergie. En dat geldt ook kleine kerncentrales.

'Nucleaire luchtfietserij', noemden we de plannen van Overijssel vorig jaar al.